Κυτταρομεγαλοϊός και μητρικά αντισώματα
Τα αντισώματα που προσκαλούν λευκά αιμοσφαίρια τα οποία με τη σειρά τους καταβροχθίζουν τον ιό μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προστασία των βρεφών από δυνητικά σοβαρή συγγενή μόλυνση με τον ανθρώπινο κυτταρομεγαλοϊό (HCMV), σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στις 28 Ιουνίου στο Journal of Clinical Investigation , ήταν η πιο ολοκληρωμένη ανάλυση του είδους της μέχρι σήμερα στην έρευνα για τον HCMV. Οι ερευνητές εξέτασαν αντισώματα στο αίμα 81 μητέρων που είχαν μολυνθεί με HCMV, συγκρίνοντας τις ιδιότητες των αντισωμάτων έναντι του HCMV σε μητέρες που τον είχαν μεταδώσει και αυτών που δεν τον είχαν μεταδώσει στα βρέφη τους. Ένα βασικό εύρημα ήταν ότι οι γυναίκες στην ομάδα μη μετάδοσης έτειναν να εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα του μηχανισμού πρόσκλησης λευκών αιμοσφαιρίων, γνωστού ως εξαρτώμενη από αντισώματα κυτταρική φαγοκυττάρωση, έναντι του HCMV.
Αυτά τα ευρήματα είναι σημαντικά για τους τύπους των ανοσολογικών αντιδράσεων που θα πρέπει να στοχεύουν τα εμβόλια HCMV.
Ο HCMV και οι σχετικοί ιοί στην οικογένεια των ερπητοϊών πιστεύεται ότι μολύνουν ανθρώπους και άλλα θηλαστικά για τουλάχιστον δεκάδες εκατομμύρια χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αυτοί οι ιοί έχουν αναπτύξει μυριάδες εργαλεία και στρατηγικές για να αποφύγουν την ανοσολογική άμυνα των ξενιστών τους και να δημιουργήσουν μακροχρόνιες λοιμώξεις. Ο HCMV πιστεύεται ότι μολύνει τα περισσότερα άτομα στις αναπτυγμένες χώρες και σχεδόν όλους τους ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ενώ οι περισσότερες λοιμώξεις περνούν απαρατήρητες, ο HCMV καθώς σιγοκαίει στο σώμα -για μια ζωή, συνήθως- θεωρείται ότι προάγει διακριτικά πολλαπλές ανθρώπινες παθήσεις, από καρκίνους έως καρδιακές παθήσεις. Επιπλέον, ένα αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα από τον HIV, τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα ή το να είσαι πολύ ηλικιωμένος ή πολύ νέος, μπορεί να προκαλέσει εξάπλωση του HCMV και δυνητικά θανατηφόρα ασθένεια.
Ο HCMV διατηρείται στον ανθρώπινο πληθυσμό εν μέρει με μετάδοση από μητέρα σε παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτές οι συγγενείς λοιμώξεις από HCMV μπορεί να προκαλέσουν θνησιγένεια, απώλεια ακοής, ανωμαλίες στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και άλλες καταστάσεις σε μικρά παιδιά και η πρόληψή τους αποτελεί μείζονα στόχο δημόσιας υγείας. Αλλά οι συμβατικές στρατηγικές θεραπείας με εμβόλια και αντισώματα έχουν αποδειχθεί μέχρι στιγμής αναποτελεσματικές έναντι της συγγενούς λοίμωξης από HCMV - υπογραμμίζοντας την ανάγκη να κατανοήσουμε πώς το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να καταπολεμήσει αποτελεσματικά αυτόν τον ιό.
Επί του παρόντος, όταν μια εγκυμονούσα έχει οξεία λοίμωξη από CMV ή είναι γνωστό ότι έχει έμβρυο το οποίο έχει μολυνθεί από τον ιό, τα εμβόλια ή οι ανοσοθεραπείες δε μπορούν να προσφέρουν τίποτα.
Για τη μελέτη αυτή χρησιμοποιήθηκαν δείγματα αίματος από τον ομφάλιο λώρο τόσο της μητέρας όσο και του βρέφους στην Τράπεζα Αίματος της Καρολίνας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ντιουκ. 41 από τις μολυσμένες με HCMV μητέρες είχαν μεταδώσει τον ιό στα νεογέννητά τους, ενώ οι άλλες 40 δεν είχαν.
Ένα αξιοσημείωτο εύρημα αφορούσε τα «εξουδετερωτικά αντισώματα». Αυτά είναι αντισώματα που συνδέονται σε ευάλωτες τοποθεσίες του ιού και ως εκ τούτου διαταράσσουν άμεσα και εξουδετερώνουν την ικανότητα του να μολύνει κύτταρα, να αναπαράγει και να εξαπλωθεί (παρατήρηση σε τυπικές εργαστηριακές δοκιμές). Κανονικά, τα εμβόλια εναντίον ενός ιού στοχεύουν στην πρόκληση εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Προηγουμένως, ανεπιτυχή εμβόλια HCMV το είχαν κάνει επίσης. Όμως στη μελέτη αυτή διαπιστώθηκε ότι τα υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων εξουδετέρωσης του HCMV στο μητρικό αίμα δεν συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο μετάδοσης από τη μητέρα στο παιδί.
Βρήκαν στοιχεία, ωστόσο, ότι οι μητέρες που δεν μεταδίδουν τον ιό είχαν υψηλότερα επίπεδα κυτταρικής φαγοκυττάρωσης που εξαρτάται από τα αντισώματα. Αυτό υποδηλώνει ότι αυτός ο έμμεσος τρόπος ανοσίας αντισωμάτων, στον οποίο οι πρωτεΐνες αντισωμάτων χρησιμοποιούν τα τμήματα της «ουράς» τους, που ονομάζονται περιοχές Fc, για να καλέσουν μακροφάγα που καταβροχθίζουν τον ιό και άλλα λευκά αιμοσφαίρια , είναι ένας τρόπος από τον οποίο ο HCMV δεν είναι τόσο ικανός να διαφύγει.
Συμπεραίνουμε, επομένως, ότι για την καταπολέμηση του HCMV, ο οποίος είναι τόσο καλός στην αποφυγή του ανοσοποιητικού συστήματος , πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από την απλή ιδέα της εξουδετέρωσης των αντισωμάτων και να εξετάσουμε τα αντισώματα που λειτουργούν με άλλους τρόπους.
Τα αποτελέσματα σίγουρα θα καθοδηγήσουν τις προσπάθειες εμβολίου κατά του HCMV με νέα ταχύτητα μετά την επιτυχία του εμβολίου SARS-CoV-2. Η ερευνητική ομάδα της παραπάνω μελέτης εφαρμόζει αυτά τα ευρήματα σε συνεργασία με την εταιρεία εμβολίων Moderna, η οποία αναπτύσσει ένα υποψήφιο εμβόλιο HCMV χρησιμοποιώντας την ευέλικτη πλατφόρμα mRNA.
Πηγή:
Maternal Fc-mediated non-neutralizing antibody responses correlate with protection against congenital human cytomegalovirus infection, Journal of Clinical Investigation (2022). DOI: 10.1172/JCI156827